Chốc là bệnh da nhiễm khuẩn thường gặp ở trẻ em. Đặc trưng bởi tổn thương cơ bản là các bọng nước nông, rải rác nhanh chóng hoá mủ, dập vỡ đóng vảy tiết. Bệnh có thể gây các biến chứng tại chỗ và toàn thân nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bệnh gặp ở mọi nơi trên thế giới nhất là ở các nước có khí hậu nhiệt
đới nóng ẩm.
Hình ảnh bệnh nhân bị Chốc của Bệnh viện Phong và Da liễu tỉnh Sơn La
1. Nguyên nhân gây bệnh
- Do tụ cầu vàng, liên cầu hoặc phối hợp cả
- Yếu tố thuận lợi: tuổi nhỏ, thời tiết nóng ẩm, mùa hè, điều kiện ở chật chội, vệ sinh kém hoặc có bệnh da phối hợp như chấy rận, ghẻ, herpes simplex, côn trùng cắn, viêm da cơ địa… Chốc thường xuất hiện sau tổn thương da đã có từ trước đó như vết xước, vết trầy da, côn trùng cắn, thủy đậu hoặc bệnh da bọng nước…
2. Triệu chứng
- Chốc không có bọng nước: tổn thương ban đầu là các sẩn đỏ, tiến triển thành mụn nước nhỏ hóa mủ nhanh hoặc mụn mủ nhỏ, nhanh chóng dập vỡ đóng vảy tiết màu vàng mật ong, nền đỏ ướt. Tổn thương thường xuất hiện quanh các hốc tự nhiên (mắt, mũi, miệng…) và các chi, có xu hướng lan nên thường có nhiều tổn thương, có thể liên kết với nhau thành mảng lớn.
- Chốc bọng nước: tổn thương ban đầu là bọng nước nông, nhăn nheo, chứa dịch vàng trong. Khi dập vỡ để lại viền vảy xung quanh dát đỏ ướt nhưng không có vảy tiết, sau đó chuyển sang màu nâu bóng hoặc màu da. Tổn thương thường xuất hiện ở mặt, chi, thân mình, nách và xung quanh vùng hậu môn của trẻ sơ sinh.
- Chốc loét: ban đầu là chốc thông thường, nếu không được điều trị bọng nước lan rộng, sau khi vỡ để lại vết loét sâu xuống trung bì với dấu hiệu “đục lỗ” trên phủ vảy tiết màu vàng xám bẩn, bờ rắn, gờ cao, màu tím, hay gặp ở chi dưới. Nếu không điều trị, loét có thể rộng trên 2-3cm, tổn thương lâu lành, để lại sẹo xấu.
- Tổn thương phối hợp khác như: viêm bờ mi, chốc mép hoặc viêm cầu thận nhất là ở trẻ em nhưng tiên lượng lành tính
- Trường hợp nặng có thể kèm theo sốt, nổi hạch bạch huyết vùng, tiêu chảy, mệt mỏi, kém ăn.
- Tiến triển: các bọng nước lành sau 1-2 tuần, nhưng bệnh có thể dai dẳng do tự lây truyền, vệ sinh kém. Bệnh có thể tiến triển thành viêm mô bào, viêm bạch mạch, viêm mủ hạch bạch huyết, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi do tụ cầu nếu không được điều trị gì.
3. Điều trị
- Kết hợp thuốc điều trị tại chỗ và toàn thân.
- Chống ngứa: tránh tự lây truyền.
- Điều trị biến chứng nếu có
4. Phòng bệnh
- Chú ý phòng bệnh cho trẻ nhỏ, nhất là sau khi mắc bệnh do virus như sởi.
- Tắm rửa vệ sinh ngoài da, cắt tóc, cắt móng tay sạch sẽ.
- Tránh ở lâu những nơi ẩm thấp, thiếu ánh sáng.
- Điều trị sớm và tích cực, tránh chà xát, gãi nhiều gây biến chứng.
- Tránh côn trùng đốt.
5. Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh chốc
a, Những thực phẩm nên sử dụng :
- Thực phẩm giàu Omega – 3: Omega – 3 là một acid béo có tác dụng kháng viêm, rất tốt cho cơ thể. Vì vậy, khi bị chốc lở bạn cũng nên bổ sung thêm nhiều các thực phẩm chứa Omega – 3. Chúng thường có mặt trong các loại cá biển như cá thu, cá hồi, cá ngừ, dầu cá…
- Sữa chua: trong sữa chua chứa nhiều lợi khuẩn và các chất dinh dưỡng, ăn chúng thường xuyên sẽ tăng độ ẩm cho da và môi. Ngoài ra, sữa chua cũng sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động được tốt hơn, làm giảm được tình trạng viêm nhiễm.
- Gừng: Được sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh chốc lở. Vì gừng có tác dụng kháng viêm và diệt khuẩn.
- Nước nha đam: Là một thức uống giúp thanh lọc, giải nhiệt cho cơ thể. có tác dụng kháng viêm, sát khuẩn.
- Các thực phẩm chứa nhiều chất xơ: Táo, lúa mạch, các loại đậu, bột yến bạch, ngũ cốc… là những thực phẩm bạn nên ăn khi bị chốc lở. Vì chúng có thể làm giảm cảm giác ngứa ngáy và lở loét trên da.
- Uống vitamin B2: Có nhiều trong các loại thực phẩm như rau xà lách, súp lơ…
- Mật ong: Đây cũng là một trong những nguyên liệu tự nhiên có tác dụng kháng viêm, diệt khuẩn rất tốt.
- Các loại thịt trắng: Thịt gà, thịt vịt… cũng là những thực phẩm bạn nên ăn khi bị chốc lở. Vì đây là những thực phẩm có tính mát, ít khi gây kích ứng cho da. Đồng thời, ăn các loại thịt này cũng sẽ có tác dụng bổ sung chất dinh dưỡng cho cơ thể.
b, Nên kiêng các loại thức ăn khi bị chốc lở:
- Các thức ăn cay nóng: Ớt, hạt tiêu …có thể kích ứng da khiến cho tình trạng lở loét, sưng viêm nặng thêm. Chính vì vậy, bạn cần phải tránh xa những thực phẩm này khi bị chốc lở.
- Rượu và các chất kích thích: Nếu bị chốc lở, bạn cũng nên tránh xa rượu bia, thuốc lá vì có thể kích hoạt các yếu tố dị ứng trong cơ thể, làm tình trạng viêm trên da trầm trọng thêm.
- Thực phẩm nhiều đường: Đường là một trong những tác nhân có thể kích hoạt các yếu tố dị ứng cho cơ thể. Vì vậy, để tránh làm nặng thêm các biểu hiện sưng viêm, bạn nên hạn chế ăn các thực phẩm ngọt như bánh kẹo, nước ngọt có gas…