Bệnh zona là bệnh nhiễm trùng da gây nên do virus Herpesvirus Varicellae, còn gọi là Varicella Zoster Virus (VZV).
1. Biểu hiện của bệnh
Bệnh thường biểu hiện là các ban đỏ, mụn nước, bọng nước tập trung thành đám, thành chùm dọc theo đường phân bố của thần kinh ngoại biên. Bệnh do sự tái hoạt của VZV tiềm ẩn ở rễ thần kinh cảm giác cạnh cột sống.
2. Triệu chứng
– Triệu chứng ban đầu: bỏng, nóng rát, châm chích, tê, đau, dị cảm nhất là về đêm. Người bệnh có thể nhức đầu, sợ ánh sáng và khó chịu.
– Khởi phát: khoảng nửa ngày đến một ngày sau, tổn thương là mảng đỏ, hơi nề nhẹ, đường kính khoảng vài cm, gờ cao hơn mặt da, sắp xếp dọc theo đường phân bố thần kinh và dần dần nối với nhau thành dải, thành vệt.
– Toàn phát:
+ Triệu chứng da: Trên nền dát đỏ xuất hiện mụn nước, bọng nước hình tròn hoặc bầu dục, lõm giữa, tập trung thành đám giống như chùm nho. Mụn nước, bọng nước ban đầu chứa dịch trong, sau hóa mủ hoặc xuất huyết, dập vỡ để lại vết trợt đóng vẩy tiết, đôi khi có thể hoại tử. Ở người cao tuổi, tổn thương nhiều, lan rộng. Ở trẻ nhỏ, tổn thương ít, tiến triển nhanh. Các trường hợp suy giảm miễn dịch, tổn thương da lan tỏa như thủy đậu và có thể xuất huyết, đôi khi tiến triển nặng.
+ Đau là triệu chứng hay gặp nhất, đau bỏng rát, đau giật hoặc đau như dao đâm. Mức độ đau đa dạng từ nhẹ như cảm giác rát bỏng, âm ỉ tại chỗ hay nặng như kim châm, giật từng cơn.
+ Đau sau zona là hiện tượng đau dai dẳng trên 3 tháng, thậm chí hàng năm với biểu hiện đau nhạy cảm, rát bỏng, đau âm ỉ hay đau nhói như dao đâm ở vùng da tổn thương zona đã lành sẹo. Bệnh thường xuất hiện ở người già, người suy giảm miễn dịch, mắc bệnh ung thư. Nguyên nhân: do VZV gây viêm, hoại tử và xơ hóa các đầu mút thần kinh. Một số trường hợp có thể kèm đau cơ, đau khớp, mất ngủ do đau, ảnh hưởng chất lượng cuộc sống.
3. Điều trị
– Điều trị thuốc kháng virus càng sớm càng tốt.
– Điều trị tại chỗ
– Điều trị toàn thân
– Điều trị giảm đau: giảm đau cấp và giảm đau sau Zona.
4. Phòng bệnh
– Kiểm soát người cao tuổi có bệnh lý mạn tính, yếu tố nguy cơ cao.
– Sử dụng vắc xin: có 2 loại là vắc xin tái tổ hợp và vắc xin sống giảm độc lực.
5. Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh Zona thần kinh
a, Thực phẩm người bệnh nên ăn:
– Thực phẩm giàu lysine: Lysine là axit amin có tác dụng làm giảm sự tăng trưởng có virus, tăng sức đề kháng, có nhiều trong sữa, các sản phẩm từ sữa, cá, các loại đậu, pho mát, thịt gà. Lượng lysine cần thiết cho một ngày là 1.250 mg.
– Thực phẩm giàu kẽm và vitamin C
Để chữa trị và phòng ngừa bệnh zona, hệ miễn dịch của bạn phải đạt được trạng thái tốt nhất có thể. Vitamin C và kẽm rất hiệu quả trong việc chữa trị zona, đây chính là lý do mà người mắc bệnh này được khuyến khích ăn các loại rau quả màu xanh lá, cam, ớt, dâu tây và khoai tây. Ngoài ra các loại ngũ cốc giàu kẽm, thịt đỏ, các loại đậu cũng là những thực phẩm rất tốt cho người mắc bệnh zona. Cam, quýt, chanh… là những loại quả giàu vitamin C rất tốt cho người bị bệnh zona thần kinh.
– Tía tô đất
Tía tô đất là một loại cây thuộc họ bạc hà, có tác dụng kháng virus rất phù hợp để trị bệnh zona. Những người mắc căn bệnh này nên tập cho mình thói quen uống một cốc trà tía tô đất vào mỗi sáng. Loại trà này không chỉ làm các nốt zona bớt đau, nó còn làm giảm stress, một trong những tác nhân gây ra bệnh này
b, Thực phẩm người bệnh không nên ăn:
– Thực phẩm giàu arginine: Arginine là axit amin có thể thúc đẩy sự phát triển virus gây bệnh zona, đặc biệt các thực phẩm giàu arginine, ít lysine. Tránh ăn các thực phẩm giàu arginine như chocolate, lúa mì, yến mạch, bánh mì trắng…
– Thực phẩm chế biến: Các chất béo trong thực phẩm chế biến khi kết hợp với virus zona làm cho tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn. Đặc biệt nếu chế độ ăn của bạn ít trái cây và rau quả. Vì thế bạn nên hạn chế các loại thực phẩm chứa ít vitamin và khoáng chất như đồ ngọt, đồ uống giàu carbohydrate, các thực phẩm chiên, rán.
– Ngũ cốc tinh chế: Ngũ cốc tinh chế là loại thực phẩm đường huyết cao có chứa đường mà cơ thể dễ dàng hấp thụ, làm tăng nguy cơ đột biến lượng đường trong máu. Lượng đường trong máu cao có thể được liên kết với chất lỏng và rối loạn điện giải và gia tăng nguy cơ các bệnh nhiễm trùng, làm các vết thương do virut zona gây nên lâu lành hơn.
– Rượu bia: Cần phải được hạn chế vì thực phẩm và đồ uống chứa cồn có thể ngăn chặn hệ thống miễn dịch và làm cho virut zona lây lan nhanh hơn.
